Start: Markt in Coesfeld
Einde: De Ludgerusdom in Billerbeck (Domplatz)
Afstand van de route: 15,5 km
Algemeen beeld van deze etappe
Voorbij Coesfeld begint het landschap te veranderen. Het wordt heuvelachtiger en de Baumbergen komen in het zicht. Ook de Berkel verandert: het is vanaf Coesfeld nog maar een beekje, dat bovendien kleiner wordt naarmate Billerbeck dichterbij komt. We beginnen bij de Berkel in de binnenstad, tot voor kort overkluisd, maar nu weer boven de grond gebracht in een moderne vormgeving. Aan de rand van Coesfeld volgen we de dijk van een waterbergingsgebied dat hier is ingericht. Daarna volgt een lang, maar fraai stuk over glooiende heuvels en graspaden door het boerenland. We steken nog één keer de Berkel over en lopen daarna door afwisselend bos en agrarisch gebied. In de verte komen de torens van Billerbeck in beeld. Het pad daalt en loopt door de groene zoom langs de Berkel tot aan de binnenstad. Billerbeck verrast u met het intieme pleintje van de St. Johanniskerk en de imposante Ludgerusdom.
Horeca
- In het centrum van Coesfeld
- In het centrum van Billerbeck
Openbaar vervoer
Het startpunt in Coesfeld is te bereiken met de trein vanuit Enschede (trein richting Dortmund).
Billerbeck heeft zowel een treinverbinding als een busverbinding met Coesfeld.
Deze etappes lopen?
De routebeschrijving is gratis te downloaden via www.wandelzoekpagina.nl/berkelpad. Routekaarten zijn aldaar ook te downloaden nadat u zich heeft aangemeld als abonnee. Een jaarabonnement kost € 12,50.
De GPX-bestanden van deze route kunt u downloaden via deze pagina.
Deze etappe is tevens beschikbaar via de wandelapp http://www.wandelzapp.nl.
U kunt het Berkelpad ten slotte ook als papieren uitgave bestellen via Anoda Publishing:
Wetenswaardigheden voor onderweg
De Walkenbrückentor
De stadspoort ‘Walkenbrückentor’ is een van de vijf stadspoorten die Coesfeld vanaf het eind van de Middeleeuwen had. De poort werd in april 1945 bij een bombardement volledig verwoest en is later weer opgebouwd. De poort en het naastgelegen gebouw herbergen nu het Stadsmuseum van Coesfeld
Bernhard von Galen: vorst, bisschop en krijgsheer
Bisschop Christoph Bernhard von Galen, in Nederland beter bekend als ‘Bommen Berend’, startte in 1651 net buiten het centrum van Coesfeld met de bouw van een grote burcht met paleis. Dit bouwwerk kwam echter nooit af en werd na zijn dood weer afgebroken. Tijdens deze etappe komt u nog de restanten tegen. Ook de straatnaam Zur Schanze verwijst naar dit mislukte project.
Bernhard von Galen, van hoge Westfaalse adel, stamde uit protestantse ouders, maar werd opgevoed door zijn katholieke oom, die in Münster domheer was. Hij werd er opgeleid tot priester in de orde van de Jezuïeten en in 1650 benoemd tot vorst-bisschop van Münster. Behalve kerkelijk macht had Von Galen dus ook wereldlijke macht. Als krijgsheer voerde hij een actieve militaire politiek tegen zijn erfvijand, de (protestantse) Republiek der Verenigde Nederlanden. In dat kader veroverde hij vestingsteden als Bredevoort, Groenlo, de vesting Bourtange en voerde hij een mislukte aanval uit op de stad Groningen. Een van zijn strijdwapens was het mortier. Aan dat laatste ontleende Von Galen zijn bijnaam. Uiteindelijk verhinderden de Fransen en de vorst van Brandenburg dat Von Galen meer successen behaalde.
De verhouding met zijn eigen Münsterse domkapittel was vanaf het begin gespannen, mede omdat Von Galen rechtlijnig was en weinig tegenspraak duldde. Bovendien leefde hij op gespannen voet met de (protestantse) Lutheranen, die in Münster in de meerderheid waren. Bernhard von Galen bracht daardoor veel tijd door in het nabij Coesfeld.
De kerken van Billerbeck
De oudste kerk is de Johanniskerk op de Johannikirchplatz. Deze is gewijd aan Johannes de Doper, De kerk werd in 1243 gebouwd. Maar niet als eerste: waarschijnlijk stond er op deze plek al in de 8ste eeuw een kerk.
De grote Ludgerus-Dom van Billerbeck is daarentegen van veel recentere datum. Deze werd in de periode 1892 tot 1898 gebouwd door de architect Wilhelm Rincklake. De dom heeft wel op deze plek diverse voorlopers gehad, waaronder de eerder door Liudger opgerichte houten kapel. De stijl is neogotisch, met veel stijlelementen uit de middeleeuwen.
Liudger, Nederlandse evangeliepreker in het Münsterland
Liudger, Ludger of Ludgerus (742 – 809) was een Nederlandse missionaris, geboren in Utrecht. Hij genoot zijn opleiding aan de domscholen van Utrecht en York en werkte later als evangelieprediker voor Karel de Grote. Aanvankelijk was het zijn taak om de opstandige Friezen voor het Christelijke geloof te winnen. Waar Bonifatius eerder werd vermoord, slaagde Liudger wel in zijn taak, mede omdat hij de Friese taal sprak en de heiligdommen van de Friezen intact liet. Daarna kreeg Liudger de opdracht van de (Frankische) keizer om de zojuist overwonnen Saksische volkeren te kerstenen. Liudger begon bij Deventer, waar hij de Lebuïnuskerk stichtte. Vervolgens stak hij de IJssel over bij Wichmond, waar hij een kapel liet bouwen. Vandaar ging de kersteningstocht verder via onder meer Zelhem en Billerbeck naar zijn nieuw op te richten missiepost in Mimigernaford dat hij omdoopte tot Monasterium (= klooster, nu Münster). Ook in Billerbeck richtte hij een kapel op. In 805 werd hij door de aartsbisschop van Keulen, Hildebold, als eerste bisschop van Münster gewijd. Liudger stierf in 809 tijdens een inspectietocht in Billerbeck, nadat hij de dag ervoor doodziek was vertrokken uit Coesfeld. Hij werd begraven in het eveneens door hem gestichte benedictijner klooster in Werden (bij Essen, Dld).